•  Fren pedalı düşüyor
• Tekerleklerden biri sürtünüyor
•  Frenler tutukluk yapıyor
• Frenleme anında araç bir tarafa çekiyor
• Fren pedalı yumuşak ve esnek
• Frenler çok hassas veya ani olarak tutuyor
•  Fren pedalında fazla boşluk var
•  Fren pedalında titreşim var
•  Frenleme için her zamankinden fazla pedal kuvvetine ihtiyaç duyuluyor
•  Frenlerden ses geliyor
•  Frenler ısınıyor ve serbest kalamıyor

Fren sistemi, motorlu taşıtın yavaşlamasını ve durmasını sağlayan sistemdir. Yokuş aşağı inen taşıtın hız kazanmasını önlemek, hareket halindeki taşıtın hızını azaltarak durdurmak, duran taşıtın bu durumunu sürdürmek üzere de kullanılır. Fren sistemi taşıttaki kinetik enerjiyi sürtünme yoluyla ısı enerjisine çevirerek taşıtın durmasını veya yavaşlamasını sağlar.

Araçların önemli kısımlarından biri de fren sistemidir. Güvenli sürüşün temel şartlarından birisi fren sisteminin sağlıklı çalışmasından geçmektedir. Günümüzde modern araçların tamamında disk fren sistemi kullanılmaktadır. Disk frenler; kaliper, piston, balatalar, disk ve bağlantı noktalarından oluşur.

Araçlarda fren sistemi iyi çalışmıyorsa, durma mesafesi uzayacağından kazaya neden olabilir. Bunun yanında sağa veya sola çekme yaparak aracın kontrolden çıkmasına da yol açabilir. Frenlerinde sıkıntı olan bir araçla düşük hızla seyir halindeyken belki bir sorun yaşamayabilirsiniz ama yüksek hızda risk bir hayli artacağından kaza yapma riskiyle karşı karşıya kalabilirsiniz.

Bunun yanında El fren mekanizmasını zaman zaman kontrol ettirmeniz, yıpranmış el fren tellerini yenisi ile değiştirmeniz de yararınıza olacaktır. Eskimiş el fren telleri siz el frenini bıraksanız dahi fren balatalarını salmazlar bu da aracın zor hareket etmesine sebep olur. Buna bağlı olarak frenler ısınır aracınız fazla yakıt tüketir ve balatalarınız daha erken biter.

Aracınızın fren sistemini belirli aralıklarla kontrol ettirmeniz sizi ve ailenizi olası kazalardan koruyacaktır.

•  Darbelerin ardından araç daha fazla zıplıyor
•  Özellikle bozuk yollarda araç şiddetli şekilde sarsılıyor
•  Araç düz zemindeyken bir tarafı diğer taraflardan daha alçak duruyor
•  Dönüşlerde direksiyonu çevirdiğinizde gıcırtı sesi geliyor
•  Direksiyon hakimiyetinde ve yol tutuşta zayıflık var
•  Direksiyonda titreme var
•  Direksiyonda gevşeme var
•  Hızlanma ya da frenleme sırasında tıkırtı sesi geliyor
•  Lastiklerde düzensiz aşınma var.

Süspansiyon sistemi motorlu araçlarda şok ve titreşimleri emmek için tasarlanmış çeşitli parçaların bileşiminden meydana gelen sistemdir.  Süspansiyon sisteminin amacı, lastiklerle yol arasındaki sürtünmeyi en üst düzeye getirerek, sürüş dengesini en elverişli seviyeye çıkartmak ve kusursuz dönüş yapılabilmesini sağlamaktır. Özellikle engebeli ve virajlı yollarda sürüş dengesini ve hatasız dönüşü sağlayan süspansiyon sistemleri, sürücülerin can güvenliği açısından çok önemli bir yere sahiptir.

Süspansiyon sisteminin görevi; araç herhangi bir kasis, engebe veya çukura girdiğinde araçta meydana gelen titreşimi azaltmak, keskin dönemeçlerde ve virajlarda aracın savrulmasını engellemek, yan yatmaktan, takla atmaktan kurtarmak ve araç içerisindeki yolcuları yoldaki sarsıntılardan koruyarak konforlu bir yolculuk yapmalarını sağlamaktır.

Süspansiyon sistemi 5 farklı parçadan meydana gelmektedir. Bu parçalar; Yaylar, Amortisörler, Askı Sistemleri, Denge Çubukları ve Rotillerdir.

1. Lastikleriniz kısa sürede bölgesel şekilde aşınmışsa
2. Kötü yol tutuş, direksiyon hakimiyetinde azalma varsa,
3. Virajlarda savrulma varsa
4. Frende dalma ve fren mesafesinde uzama varsa
5. Islak zeminde kızaklama varsa
6. Sürücü yorgunluğu ve reaksiyon süresinde azalma varsa.

Ülkemizdeki yol şartlarını göz önünde bulundurduğumuzda amortisörlerin her 20.000 km de ya da yılda bir kez kontrol edilmesi yararınıza olacaktır.

Amortisör aracınızın süspansiyon sisteminin bir parçasıdır. Amortisörlerin görevi yayların salınımını azaltarak oluşan titreşimi ve darbeleri en aza indirmektir. Amortisör küçük olmasına rağmen, çok etkili parçadır. Lastikleri yerde tutar, aracın kasasını dengeler ve konfor sağlar. Amortisör sayesinde güvenli ve konforlu bir sürüş sağlanmış olur. Amortisörlerin bozulması aracın hayati önem taşıyan pek çok parçasının da zaman içerisinde arızalanmasına sebep olur. Amortisörler araç üzerinde şu 10 parçayı korur.

1. Helezon yaylar
2. Direksiyon kutusu
3. Süspansiyon sistemi
4. Akslar
5. Şanzıman dişlileri
6. Diferansiyel dişlisi
7. Şaft istavrozu
8. Burçlar
9. Rotlar ve rotiller
10. Lastikler

Aracın tekerlekleriyle şaseyi bir arada tutan parçadır. Diğer bir ismiyle salıncak diye de tabir edilir. Arabaların ön tekerlek düzenekleri içerisinde biri sağda biri de solda olmak üzere iki adet salıncak bulunmaktadır. Bu parça araçların ön takımlarının herhangi bir darbeye karşı korunmasını da sağlamaktadır. Alt tabla tekerleğin dikey eksende yaptığı hareketleri doğrudan amortisöre iletir.

1. Alt tablaların bozuk olduğunu nasıl anlarız?
2. Aracın ön kısmından normalin dışında ses geliyorsa,
3. Ani frende titreme yapıyorsa,
4. Çukur ya da tümseklerden geçerken direksiyon kontrolünde zorlanma varsa

Aracınızda bu belirtiler varsa zaman kaybetmeden aracınızı bakıma götürmenizde fayda vardır.

Aracın tekerlekle vites kutusu arasın bulunan, tekerleğin hareket etmesini sağlayan parçadır. Daha değişik bir ifadeyle şaft ve diferansiyelden sonra gelen güç aktarma organlarından biridir.  Aracın bütün yükü bu parça üzerindedir. Bu nedenle araç hareketlerinden ilk etkilen parça akslardır. Akslar aracın çekiş yerine göre araçların ön veya arka tekerleklerinde bulunur. Aks, aks rulmanları ve aks keçelerinden oluşur.  

Akslarda; kullanıma, darbe ve zorlamalara bağlı olarak eğilme, rulmanların yağlarında eksilme veya içlerine toz kaçma gibi durumlar meydana gelir. Bu durumda akslardan uğultu şeklinde ses gelir ve araçta performans kaybı meydana gelir. Yine aks keçelerde arıza olması durumunda yağ kaçağı meydana gelir ve bu da fren sistemine zarar verir.

Aks rulmanları eskimişse değiştirilmediği taktirde oluşan sürtünmeden dolayı iç kısmında kırılmalar meydana buna bağlı olarak rulman tamamen kırılarak diğer aktarma ve taşıma organlarına zarar verebilir. Araçta gaza veya frene basıldığı zaman ses varsa aksların uç kısımlarında aşınmalar meydana gelmiş olabilir. Araç kaldırılıp araç vitesteyken tekerlek ileri geri hareket ettirilerek bu aşınma daha kolay anlaşılabilir.

Krank mili ve eksantrik milinin birbirine eş zamanlı olarak bağlanmasını sağlayan parçaya triger kayışı denilmektedir. Eksantrik mili kayışı, zamanlama kayışı gibi isimlerde verilen triger kayışı, motorun güvenliği ve performansı açısından hayati öneme sahip parçaların başında gelir. Triger kayışı yumuşak bir yapıdadır ve üzerinde çeşitli dişler bulunur. Bu üzerindeki dişler yardımıyla araçtaki eksantrik mili ve krank milinin eş zamanlı olarak dönmesini sağlar. Motor çalıştırıldıktan sonra sübapların hareketi eksantrik mili uçlarında bulunan gergi bilyalarını hareket ettirir. Yani burada bir eş zamanlı olarak çalışma söz konusudur. Triger kayışının genel amacı iki parçanın birbiriyle düzgün bir şekilde çalışmasını sağlamaktır. Trigerin zincir tipinde olanları da mevcuttur ve bunlar genelde değişim gerektirmez. Ancak otomobil üreticilerinin büyük bir kısmı daha sessiz ve az sürtünme ile çalışan kauçuk triger kayışlarını tercih ederler.

Zarar görmesi ya da kopması durumunda motorda telafisi güç arızalara sebep olabileceği için belli yıl aralıklarında ya da kilometrelerde triger kayışı değiştirme işleminin yapılması bir zorunluluktur. Triger kayışının marka ve modele bağlı olmak üzere genellikle 60.000 km-100.000 km aralığında değiştirilmesi gerekmektedir. Bundan daha az kilometre yapan kullanıcılar için ise önerimiz 3 yılda bir tirger kayışlarını değiştirmeleridir.

Marka ve modele göre değişmek üzere genellikle;
 

• Triger kayışı : Krank milinin hareketini eksantrik miline iletir.
• Gergi bilyası : Triger kayışının istenilen şekilde gerdirilmesini sağlar.
• Devirdaim pompası : Motor soğutma sıvısının sistemde dönmesini sağlar.

Bu parçalar genellikle takım halinde satılır. Eğer araçta tirger sistemi ile ilgili bir arıza varsa sadece eskimiş bir kayışın, ses yapan bir bilyanın veya bozuk devirdaim pompasının tek başına değişmesi yeterli olmaz. Çünkü kullanılan parçalardan herhangi birisinde meydana gelebilecek arıza diğer parçalar ne kadar iyi durumda olursa olsun sistemi komple dağıtacağı için sadece arızalı parçanın değiştirilmesi büyük riske neden olmaktadır.

Triger kayışı koparsa bir zincirin halkası gibi bir arada çalışan krank mili, eksantrik mili ve supaplar aynı anda hasar görür ve motor iflas noktasına gelir. Triger kayışının kopması durumunda:

• Sübapların zamanlaması bozulur,
• Zamanlama bozulduğu için kapalı olması gereken sübaplar açık kalır,
• Pistonlar açık kalan sübaplara çarpar,
• Pistonlar sübaplara çarpınca supaplar eğilir ve çarpmanın etkisiyle pistonlar da hasar görür,
• Bu düzensizliğe bağlı olarak sübap ve pistonların bağlantılı olduğu bütün parçalar zorlanır.
• Büyük bir gürültü çıkar ve motor durur.

Triger kayışı kopunca araç çalışmaz. Eğer siz bunu anlamadan aracı çalıştırmak için kontağı çevirmeye devam ederseniz bağlantılı parçalarda zorlanmaya devam eder. Bu da piston, krank mili, supap, yakıt sistemi gibi parçaların bir daha kullanılamayacak derecede zarar görmesine sebep olur. Trafikteyken triger kayışı koparsa hemen aracınızı en yakın uygun bir yere çekip park edin ve yol yardım için destek isteyin. Bu sayede motora ağır zararlar vermekten kurtulabilirsiniz.